ထေရဝါဒ ဉာယ မဖွံ့ဖြိုးခဲ့ခြင်း အကြောင်းရင်းကို စိစစ်ခြင်း

ထေရဝါဒ ဉာယ မဖွံ့ဖြိုးခဲ့ခြင်း အကြောင်းရင်းကို စိစစ်ခြင်း

ဗုဒ္ဓဝါဒသည် အိန္ဒိယ မြောက်ပိုင်းတွင် အေဒီ ၄ ရာစုမှ ၁၂ ရာအထိ တည်ရှိခဲ့ပြီး ယုတ္တိဗေဒ ကျမ်းဂန် အများအပြားလည်း ထွက်ပေါ်ခဲ့သည်။ ထိုစဉ်ကာလ ကတည်းက အိန္ဒိယနှင့် သီရိလင်္ကာတို့ အပြန်အလှန် ဆက်သွယ်မှု ရှိနေခဲ့ရာ အိန္ဒိယ၌ ပေါ်ထွန်းနေသော ယုတ္တိဗေဒကျမ်းများကို သီရီလင်္ကာက မသိဟု ဆိုရန်လည်း ခဲယဉ်းသည်။

ဋီကာဆရာများ ဖြစ်သော ဓမ္မပါလနှင့် မဟာနာမတို့ကဲ့သို့သော ဆရာတော်များသည် သူတို့၏ အဖွင့်ကျမ်းများ၌ အိန္ဒိယ ယုတ္တိဗေဒကို ညွှန်းခဲ့ကြသည်။ ဗိန္နော၊ နက္ခတ်ဗေဒ၊ သဒ္ဒါနှင့် စာပေ ဝေဖန်လေ့လာချက်များကို အိန္ဒိယ စာပေရင်းမြစ်များမှယူ၍ ရေးသားပြုစုခဲ့ကြသော သီရိလင်္ကာ ဗုဒ္ဓစာပေပညာရှင်များသည် ယုတ္တိဗေဒဆိုင်ရာ ကျမ်းများကိုမူ မရေးသားခဲ့ဟု ယုံကြည်ရန်မှာလည်း ခက်သည်။ ဆိုခဲ့ပြီးသည့်အတိုင်း အိန္ဒိယမှရရှိသည့် ပညာရပ်များကို ဖွံ့ဖြိုးအောင် လုပ်ဆောင်ခဲ့မှုများရှိသော်လည်း ထေရဝါဒနိုင်ငံများ၌ ယုတ္တိဗေဒဆိုင်ရာ လေ့လာမှုများသည် အဘယ့်ကြောင့် မဖွံ့ဖြိုးခဲ့သနည်းဆိုသည်မှာ မေးစရာ ကောင်းသည်။

ဤအချက်ကို ရှင်းပြရန် အကြောင်းများစွာ ရှိသည်။ အိန္ဒိယတွင် ဗုဒ္ဓစာပေ ဆရာများသည် တခြားသော ဒဿနဆိုင်ရာ အစဉ်အလာများနှင့် နှီးနှောဖလှယ်မှု ရှိသည်။ ထို့ကြောင့် ထိုဆရာများ၏ ယုတ္တိဗေဒဆိုင်ရာ ငြင်းဆိုမှုများသည် ဗုဒ္ဓ၏ စကားတော်၊ တရားတော် သက်သက်မှသာ ယူသည်မဟုတ်ဟု သိရှိနိုင်သည်။ ဆန့်ကျင်ဘက် အဆိုကို ချေဖျက်ရန် သူတို့သည် ယုတ္တိဗေဒကျမ်းကို ရေးကြမည်သာ ဖြစ်သည်။ မတူညီသည့် ဘာသာချင်းဆိုင်ရာ အပြန်အလှန်နှင့်၊ ဘာသာတွင်းဆိုင်ရာ အပြန်အလှန် ကိစ္စများတွင် ဤသို့သော ရင်ဆိုင်ခဲ့မှုများ ရှိခဲ့သည်။ ဤအချက်မှာ အိန္ဒိယတွင် ဗုဒ္ဓ ယုတ္တိဗေဒ ဖွံ့ဖြိုးခဲ့မှု အကြောင်းရင်း ဖြစ်သည်။

ဗုဒ္ဓ ယုတ္တိဗေဒနှင့် ဉာယ

ဗုဒ္ဓ ယုတ္တိဗေဒနှင့် ဉာယ

ဆရာတော် ဟေဂေါဒ ခေမာနန္ဒ၏ မူရင်း သီဟိုဠ်ဘာသာဖြင့် ရေးသည့်ကျမ်း အင်္ဂလိပ်ဘာသာပြန် Logic and Epistemology in Theravada တွင် သက္ကတ စကားလုံး အများအပြားကို ပါဠိစကားလုံးများနှင့် ဒွေးရောယှက်တင် သုံးစွဲထားသည်။ ဥပမာ ‘ဉာယ’ (နျာယ) ဆိုသော စကားလုံးသည် အိန္ဒိယ သိမှုဗေဒလေ့လာရေး (Indian epistemological studies) တွင် အစဉ်အလာ သုံးစွဲသော သက္ကတ စကားလုံးဖြစ်သည်။ ထိုစကားလုံး၏ အနက်အဓိပ္ပာယ် အကျယ်အဝန်းသည် ယနေ့ခေတ်တွင် သုံးစွဲသော ယုတ္တိဗေဒ (logic) နှင့် ထပ်တူ ကျမည်မဟုတ်ပါ။ သို့သော် ဒဿနဗေဒ၊ သိမှုဗေဒနှင့် နည်းနာဗေဒတို့တွင်မှု ဉာယသည် ဆက်စပ်မှု ရှိနေသည်။

ဆရာတော် ဟေဂေါဒ ခေမာနန္ဒ၏ ကျမ်းသည် ဆွေးနွေးတင်ပြမှု စကားလုံးများတွင် နိဋ္ဌိတံမနေဘဲ သတိကြီးစွာ ထား၍ လေ့လာရမည့် စိတ်လှုပ်ရှားဖွယ်နှင့် စိန်ခေါ်မှုများပါသည့် အိုင်ဒီယာများ ဆက်ရှိနေကြောင်း အင်္ဂလိပ်ဘာသာပြန်သူ ဒေါက်တာ အသင်္ဂ တိလကရတ်နေက မှတ်ချက်ပေးသည်။

အင်္ဂလိပ်ဘာသာပြန်သူက ပါဠိနှင့် သက္ကတ ပညာရပ် အသုံးအနှုန်းများကို အင်္ဂလိပ်ဘာသာ၌ ရှိနှင့်ပြီး ပညာရပ် ဝေါဟာရများနှင့် ခြုံငုံမိအောင် အားထုတ်ထားသည်။ သက္ကတ စကားလုံး pratyaksa (ပစ္စက္ခ) သည် အာရုံသိ (perception) ဖြစ်ပြီး နားလည်မှု နှစ်မျိုးနှင့် သုံးစွဲသည်။ ပထမတခုက အစဉ်အလာ ဒဿနဗေဒနှင့် စိတ်ပညာက သုံးသော နားလည်မှုဖြစ်ပြီး နောက်တခုက ဗုဒ္ဓဝါဒတွင် သစ္စာတရားကို သိမြင်ခြင်း ကိစ္စ၌ သုံးသော နားလည်မှု ဖြစ်သည်။

သတင်း

“သတင်း” ဟူသော
ဝေါဟာရသည် မြန်မာစကား စစ်စစ်မဟုတ်နိုင်ဟု ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ ပြောစကားအရ
ဦးဟုတ်စိန်၏ မြန်မာ ပါဠိ အင်္ဂလိပ်
အဘိဓာန်တွင် ရှာဖွေကြည့်ရာ
သတင်း-သန္ဒေသ-news ဟု ပြပါသည်။
“သတင်း” ဆိုသော ဝေါဟာရ၏ စကား
အရင်းအမြစ်ကို ရှာဖွေရာ၌ အထောက်
အကူဖြစ်စေရန်…
ပုံမှာ တိပိဋက ပါဠိ-မြန်မာအဘိဓာန်မှ
ဖြစ်ပါသည်။

Crd #Aung Kyaw Oo

ပါဠိလို သမ္မာကျမ်းစာ – မောင်သာနိုး

“ပါဠိလို သမ္မာကျမ်းစာ”

မောင်သာနိုး

ခရစ်ယန်တွေရဲ့ သမ္မာကျမ်းစာကိုပါဠိလို ဘာသာပြန်ဖူးတယ်ဆိုတာကို ကြားဖူးတာတော့ ကြာပြီ။ အဲသလို သိရကတည်းက ဘယ်လိုများ ဘာသာပြန်ထားပါလိမ့် ဆိုတာကိုလဲ ပါဠိဘာသာ လေ့လာလိုက်စားဖူးသူတဦးအနေနဲ့ စိတ်ဝင်စားမိတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီအခွင့်အရေးကို တော်တော်နဲ့မရခဲ့ဖူး။

မနှစ်ကတော့ ကျောင်းနေဖက် သူငယ်ချင်းဖြစ်တဲ့ ဘုန်းတော်ကြီး အင်ဒရူးမြဟန် (ကဗျာဆရာ မောင်ပေါက်စည်) နဲ့ ဆုံမိရာမှ ဒီအကြောင်း စကားစပ်မိတယ်။ သူ တအံ့တဩ ဖြစ်သွားတယ်။ ဒီအကြောင်း တခါမှ မကြားဖူးဘူးတဲ့။ (နောင် သူ့ပြောပြချက်အရ အခြားခရစ်ယာန်ဆရာကြီးများလဲ ဒီအကြောင်း မသိကြဖူးတဲ့။) ကျနော်က စာနဲ့ပေနဲ့ တကယ်တွေ့ဖူးကြောင်း ပြောပြတော့မှ၊ “ဒါဖြင့် ရှာကြည့်ကြသေးတာပေါ့” ဆိုပြီး မြန်မာပြည် ကျမ်းစာအသင်း တည်ရာဌာနကို ခေါ်သွားပါတယ်။

အဲဒီက ရောင်းခန်းမှာ ဘာသာမျိုးစုံနဲ့ ကျမ်းစာအုပ်တွေ တွေ့ရပေမဲ့ ပါဠိလိုတော့ မရှိပါဘူး။ စာကြည့်တိုက်ကို ဝင်ရောက် ရှာဖွေကြရတယ်။ စာအုပ်ဘီရိုကြီးတွေထဲမှာ အစီအရီ ထောင်ပြထားတဲ့ စာအုပ်များအတွင်းမှာလဲ မရှိပြန်ဘူး။ နောက်ဆုံး စာကြည့်တိုက်မှာ လုပ်နေတဲ့ အဒေါ်ကြီးက သူတွေ့ဖူးတယ်ဆိုပြီး ဝင်ရှာပေးတယ်။ စာအိတ်ကြီးတအိတ်ကို အပုံတပုံထဲက ထုတ်ယူပြီး “ဒါများလား”လို့ ပေးတယ်။
ဟုတ်ပါတယ်။ စာအိတ်ထဲမှာ စာအုပ်ပါး နှစ်အုပ်ပါတယ်။ တအုပ်က အဖုံးမရှိတော့ဘူး။ စာရွက်တွေ ဝါပြီး ဆွေးမြေ့နေပြီ။ အနားတွေ စုတ်ပြတ်နေပြီ။ ပုံနှိပ်ရာမှာ သုံးထားတဲ့ ဗမာအက္ခရာ စာလုံးကလဲ ခုခေတ် ကျနော်တို့မြင်နေကျ စာလုံးပုံသဏ္ဌာန်မျိုး မဟုတ်ဘူး။ ဗမာပုံနှိပ်စာလုံးကို စတင်တီထွင်စဉ်က စမ်းသပ်ထွင်းထုကြတဲ့ သဏ္ဌာန်မျိုး ဖြစ်လေဟန်ပဲ။ (၁၈၂၇-ခုနှစ်က အစမ်းရိုက်တဲ့ ပုံနှိပ်မူဖြစ်လိမ့်မယ် ခန့်မှန်းရပါတယ်။ အောက်မှာရှုပါ။)

မအဲ Post (6/Nov/22)

ထမင်းဟင်းချက်တဲ့ကိစ္စကို အရင်ကလည်း မကျွမ်းကျင် အဆီအ​ငေါ်လည်း တည့်လှချည်​တော့ မဟုတ် …😄😄😄
ခုတ​လော ရုံးဖွင့်ရက်ဖြစ်ဖြစ် ရုံးပိတ်ရက်​တွေဖြစ်ဖြစ် ​​သေချာ အချိန်း​ပေး ချက်ပြုတ်တတ်လာပြီ … 😃😃😃
ချက်တိုင်းလည်း ကိုယ်ချက်တဲ့ ထမင်း​တွေ ဟင်း​တွေစားပြီး သူအမြန်ဆုံး ပြန်လည်ကျန်းမာလာပါ​စေ … အမြန်ဆုံးပြန်လည် ထူ​ထောင်နိုင်ပါ​စေ ဆု​တောင်းပြီး ချက်ဖြစ်တယ် …😍😍😍
သူက​တော့ အား​ပေးပါတယ် မင်းဟာ​တွေက အဆီအ​ငေါ်လည်း မတည့်ဘူးတဲ့ …😒😒😒
စ​နေ​နေ့ မီနူး ငါးကျဥ်း​ကြော်၊ ပုဇွန်​ခြောက်​ငရုပ်သီး​ကြော်၊ ကင်ပွန်ချဥ်ဟင်း …
ငါးချဥ်​ကြော်ဖို့ အချိန်ယူ …