The Legend of the Kayan People

Photo: mm thinker

A long time ago a wise female dragon lived in the sea. She had many friends in the sea, but longed to see what humans looked like, so one day she decided to leave the sea in search of humans.

When she left the sea she saw a frog in a stream and she asked the frog whether he knew where to find a human. The frog said he was not sure, but that everyday he saw a creature flying through the sky. The creature would fly to the forest in the morning and fly back to the mountain every night. The dragon asked the frog if he could show her where the creature went at night. The frog said he could and he led the dragon upstream towards the top of the mountain where they came upon a cave. The frog said: “I think this is where the creature lives”.

The dragon asked the frog to wait outside and she entered the cave. When she entered the cave the dragon turned into a human form. She looked around the cave and could see that someone had been living there as it was dirty and there was an unmade bad and cooking pot in it.

Karenni and Its Sub-Tribes

Someone asked me the represented name of Karenni and its sub-group,s their future constructed title of all ethnic groups and possible their common ethnic language. Following diagram is drawn according to the list from “Kayah” (ကယား), published by Burmese Socialist Program Party in 1967.

Those links at the end will provide you to understand about Karenni (Red Karen) and its various groups.

Ref: Commoditization of Culture and Tourism Development in an Ethnic Community: The Case Study of Long-Necked Kayan (Padaung) in Mae Hong Son Province, Thailand by mm thinker

See these Posts also:

List of Myanmar Ethnic Groups

Kayah or Karenni

Literature on Kayan

Ma Khin Minn Zaw’s Kayan Article

Kayan (Padaung)

ဒီးကူပြဲေတာ္ေရာက္ ဧည့္သည္တစ္ေယာက္

(ဒါက Kantarawaddi Times မွာ ေဖာ္ျပလိုက္တဲ့ ေဆာင္းပါးပါ။ အေသးစိတ္ ခရီးသြားဝတၱဳပံုစံအေနနဲ႔ ေရးစရာေတြ ဆက္ေရးေပးပါဦးမယ္။ သင္ကာ)

ကရင္နီ႐ိုးရာ ဒီးကူပြဲသို႔ ေရာက္ျဖစ္လိမ့္မည္ဟု က်ေနာ္ ထင္မထားခဲ့။ သြားေတာ့ သြားခ်င္ေနမိခဲ့သည္။ တိုင္းရင္းသား ႐ိုးရာပြဲေတာ္မ်ားကို စိတ္ဝင္စားလာသည္မွာ လြန္ခဲ့သည့္ ၂ ႏွစ္ခန္႔က တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးစုမ်ား၏ ေဒသႏၲတရ အသိပညာေရးရာ (Local Knowledge) ကို ေလ့လာမိကတည္းက ျဖစ္ပါသည္။ ယခု ဆိုက္ဆိုက္ျမိဳက္ျမိဳက္ ေရာက္ခဲ့သည္။ အစဥ္အလာမပ်က္ က်င္းပၾကမည့္ ေနရာမွာလည္း ျမန္မာျပည္မွ စစ္ေၾကာင့္ ေျပးလာရျပီး ဒုကၡသည္အျဖစ္ ေရာက္ရွိေနရသည့္ သူတစ္ပါးေျမေပၚမွာျဖစ္၍ ပိုျပီး စိတ္ဝင္စားဖို႔ ေကာင္းေနသည္။

ကရင္နီ လူမ်ိဳးစုမ်ားသည္လည္း ေရွးအဆက္ဆက္ ယံုၾကည္မွတ္သားခဲ့ၾကသည့္ သမိုင္းအတိုင္း ပြဲေတာ္မ်ားရွိၾကသည္။ ယင္းတို႔အနက္ အဲဒူ (ေခၚ) ေပၚမီ (ေခၚ) ဒီးကူပြဲေတာ္သည္လည္း တစ္ခုအပါအဝင္ျဖစ္သည္။

ကယန္းလူမ်ိဳးဆိုင္ရာ စာအုပ္စာတမ္းမ်ား

သုေတသနကြင္းဆင္းရင္း စုေဆာင္းျဖစ္ေသာ စာအုပ္စာတမ္းမ်ား

ျမန္မာဘာသာျဖင့္

ကူထိုးဘိုး

ခုႏွစ္မပါ၊ ကူထိုးဘိုး၊ ျပဳစုသူ မေဖာ္ျပထား။

ကေယာစာေပႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈေကာ္မတီ

၂၀၀၇ ကေယာလူမ်ိဳးစု၏ ေနာက္ခံရိုးရာသမိုင္း၊ ကေယာစာေပႏွင့္

ယဥ္ေက်းမႈေကာ္မတီ၊ ဒီေမာဆိုး။

ကယန္းအမ်ိဳးသမီးသမဂၢ

၂၀၀၈ ကယန္းေျမ၏ နတ္စိမ္းတို႔ကို ေရနစ္ျမဳပ္ေစျခင္း၊ ကယန္းအမ်ိဳးသမီးသမဂၢ၊

ခ်င္းမိုင္။

ခြန္ဧဒင္ ဖန္

၂၀၀၁ ကယန္း အမ်ိဳးသား ေဆြစဥ္မ်ိဳးဆက္ မွတ္တမ္း၀င္မ်ား စာေစာင္၊

ကယန္းလူမႈေရးအဖြဲ႔၊ မယ္ေဟာင္ေဆာင္။

ျမန္မာ့ဆိုရွယ္လစ္လမ္းစဥ္ပါတီ

၁၉၆၇ ကယား၊ စာေပဗိမာန္၊ ရန္ကုန္။

အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္

Francis Khoon Hai

2007 Kayan Bed Stories, KSDP: Mae Hong Son.

Kayan’s Women Union

2008 Drowning the Green Ghosts of Kayanland, Kayan Women’s Union: Chiang Mai.

Karenni Development Research Group

2006 Dammed by Burma’s Generals, KDRG: Mae Hong Son.

Naw Wah Paw

2005 The development of wearing rings as a Tradition in the Long Neck Karen Culture, B.A Research paper, Mahidol University International Collage, Nakhonpathom.

ကယန္းဘာသာျဖင့္

Phonlaohtan monnu

n.d. Kayanphao caucau htwanhtwan atahtondo ngaosau ngaoswi

အဘိဓာန္

Bisu Mattia Shwe

n.d. Kayan – English – Myanmar Dictionary, Taung Gyi.

က်ေနာ့္ထံတြင္ ယခင္ရွိျပီးစာအုပ္မ်ား

Khon Edwn Phan

2005 The Narrative, Beliefs and Customs of the Kayan People, Trans. Khon Francis, e.d. Bridget Craig Robinson, Kayan Subgroup Literacy and Culture Committee.

Khoo Thwe, Pascal

2002 From the Land of Green Ghost, Harper Collins: New York.

Rachasak Nilsiri

2008 Long Neck Kayan, National Geographic Magazine, p.35-57,

Shin Htway Yin (In Myanmar)

2005 Kayan (Padaung), Sarpay Bakehman: Yangon.

အစ္မခင္မင္းေဇာ္ရဲ့ ကယန္းအေၾကာင္းေဆာင္းပါး

က်ေနာ္ျပဳစုေရးသားေနတဲ့ က်မ္းကို ရည္ညႊန္းျပီး အစ္မခင္မင္းေဇာ္ တင္ေပးတဲ့ ပို႔စ္ပါ။ က်ေနာ့္အေနနဲ႔ အစ္မခင္မင္းေဇာ္ကို အထူးပဲ ေက်းဇူးတင္ရွိပါတယ္။ က်ေနာ္အပါအ၀င္ သုေတသီအခ်ိဳ႕ဟာ ကယန္းေတြအေၾကာင္းေလ့လာရင္း ပိုမိုစိတ္၀င္စားျပီး ဒီ့ထက္ပိုလုပ္ခ်င္လာတာ ေတြ႔ရတာ ၀မ္းသာစရာပါပဲ။

အစ္မခင္မင္းေဇာ္ တင္ေပးတဲ့ ပို႔စ္ကို ဒီေနရာမွာ ဖတ္ႏိုင္ပါတယ္။

ကယန္း (ပေဒါင္)

ကိုမင္းမင္းရဲ့ ဘေလာ့ဂ္မွာ ပေဒါင္းေတြအေၾကာင္းကို ဘီဘီစီသတင္းတစ္ပုဒ္ကေန ဘာသာျပန္ထားတာ ဖတ္ျပီး ဒီပို႔စ္ကို ေရးျဖစ္ပါတယ္။

တကယ္က က်ေနာ္ ကယန္း (ပေဒါင္) ေတြ အေၾကာင္း က်မ္းေရးဖို႔ ေလ့လာေနတာပါ။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ့ ဘေလာ့ဂ္မွာ တစ္ခါမွ မေဖာ္ျပဖူးပါဘူး။ အရင္ဘေလာ့ဂ္တုန္းကေတာ့ Paper and Essay ဆိုျပီး ေခါင္းစဥ္ေတြေတာ့ တင္ဖူးပါတယ္။ ကယန္း (ပေဒါင္) အတြက္ ဘေလာ့ဂ္ သတ္သတ္လုပ္ခ်င္လို႔ မေဖာ္ျပျဖစ္တာလည္းပါျပီး၊ ဒီအေၾကာင္းေတြကို ေက်ာင္းစာသက္သက္ ေလ့လာဖို႔ အာရံုစူးစိုက္တာမို႔ မတင္ျဖစ္တာလည္း ပါပါတယ္။

ကိုမင္းမင္းဘေလာ့ဂ္ကို ဖတ္ျပီး ဘေလာ္ဂါအေပါင္းအသင္းေတြဆီက မွတ္ခ်က္ေတာင္းရင္ ေကာင္းမယ္လို႔ စဥ္းစားမိပါတယ္။ တိုင္းရင္းသား ပေဒါင္မ်ားရွိရာသို႔ ေရာက္ဖူးသူျဖစ္ေစ၊ ေတြ႕ဖူးသူျဖစ္ေစ အေတြ႔အၾကံဳ၊ အျမင္ေလးေတြ ေရးခဲ့ၾကရင္ က်ေနာ့ စာတမ္းမွာ အသံုး၀င္မယ္လို႔ ယံုၾကည္မိပါတယ္။

ေနာက္တစ္ခု ေျပာခ်င္တာက အင္တာနက္မွာ ဘေလာ့ဂ္ေတြ အေပၚလိုက္ရွာလုိက္တဲ့အခါ ကိုယ့္ေျမကထြက္ခြာျပီး သူတပါးေျမမွာ ေခါင္းပံုျဖတ္ခံေနရတဲ့ တိုင္းရင္းသားပေဒါင္ေတြအေၾကာင္း Awareness ရွိသူ မေတြ႔ရသေလာက္ျဖစ္ျပီး ႏိုင္ငံျခားသားေတြရဲ့ ဘေလာ့ဂ္ေတြမွာေတာ့ အမ်ားၾကီး ေျပာဆို ေဆြးေႏြး၊ ကန္႔ကြက္ၾကတာကို ဘာသာစကားမ်ိဳးစံုနဲ႔ ေတြ႔ရတာပါပဲ။

ပေဒါင္ေတြ အေၾကာင္း ေရးသားထားတဲ့ စာအုပ္စာတမ္းေတြ မရွိသေလာက္ပါပဲ။ ျမန္မာျပည္မွာ ၂၀၀၅ တုန္းက တကၠသိုလ္ဆရာမတစ္ဦးျဖစ္တဲ့ သွ်င္ေထြးယဥ္ရဲ့ “ကယန္း (ပေဒါင္)”ဆိုတဲ့ စာအုပ္တစ္အုပ္ စာေပဗိမာန္ကေန ထြက္ဖူးပါတယ္။ ကယန္းစာေရးဆရာျဖစ္တဲ့ ပါစကယ္ ခူးေသြးရဲ့ From the Land of Green Ghosts: Burmese Odyssey ဆိုတာကေတာ့ ကိုယ္ေရးမွတ္တမ္းျဖစ္ျပီး ၂၀၀၂ မွာ အဂၤလန္ကေန ထုတ္ေ၀ပါတယ္။ စာအုပ္အျဖစ္ထြက္မလာတာကေတာ့ The Narratives, Beliefs and Customs of the Kayan People ျဖစ္ပါတယ္။