Kayah (Karenni): Naming System

ကယားလူမ်ဳိးတို့၏ ကင္ပြန္းတပ္အမည္ေပးျခင္းႏွင္႕အေမြဆက္ခံျခင္း ဓေလ႕ထံုးစံမ်ား

ရာမည ၊ ဓာတ္ပံု – ခြန္းဆက္ေန/ေၾကးမံုသတင္းစာ၊ ေမ ၅၊ ၂၀၁၈

ကင္ပြန္းတပ္အမည္ေပးျခင္း

ကယားကေလးငယ္မ်ားကို ျပဳစုေစာင့္ ေရွာက္သည့္အခါတြင္လည္း ႐ိုးရာဓေလ့ထံုးစံ အရ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ၾကသည္။ ေမြးကင္းစကေလးငယ္ကို အမည္ေပးေသာ အခါ ႏွီးကိုခ်ဳိး၍လည္းေကာင္း၊ ၾကက္႐ိုး ထိုးၾကည့္၍လည္းေကာင္း အမည္ေပးေလ့ ရွိၾကသည္။ ကေလးကိုအမည္ေပးၿပီးေနာက္ မၾကာခဏဖ်ားနာလွ်င္ သို႔တည္းမဟုတ္ စိတ္ေကာက္၍ ငိုတတ္လွ်င္ အမည္သစ္ တစ္ခုကို ထပ္မံေျပာင္းလဲေပးေလ့ရွိၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အခ်ဳိ႕ေသာ ကယားကေလးငယ္မ်ား တြင္ အမည္နာမ ေလး၊ ငါးမ်ဳိးခန္႔ရွိေနတတ္ ၾကသည္။

ကယားအမ်ဳိးသမီးမ်ား မီးထြက္ခ်ိန္၌ ေဘးအႏၲရာယ္ကင္းရွင္းေစရန္ႏွင့္ ကေလး ကို အမည္ေပးရန္ရည္ရြယ္၍ ၾကက္ကေလး သို႔မဟုတ္ ၾကက္ငယ္တစ္ေကာင္ကို ႐ိုးရာ ဓေလ့ထံုးစံအရ ၾကက္႐ိုးထိုးေလ့ရွိၾကသည္။ ကယားဘာသာစကားျဖင့္ ေရွးေလာ့ ေခၚ ၾကက္ေသြးခ်ဳိးရန္အတြက္ ၾကက္တစ္ေကာင္ ၏ လည္ပင္းေသြးကိုယူ၍ ကေလးမိခင္၏ ေနာက္ေက်ာႏွင့္ နဖူးတို႔ကို သုတ္လိမ္းေပးရ ၿပီး ယင္းၾကက္၏အသားကို မီးေနသည္ စားရန္အတြက္ ထားရွိရသည္။ ေရွး႐ိုးအေခၚ ကင္ပြန္းရည္သေဘာမ်ဳိးအေနျဖင့္ အသံုးျပဳ ေသာ ၾကက္ေသြးကို ခြက္တစ္လံုးျဖင့္ ခံယူ ထားရသည္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ¤င္းေသြးကို ဝါးျခမ္းခြက္ျဖင့္ ထားေလ့ရွိၾကသည္။

ဝါးခ်ည္ႀကိဳးမ်ားတြင္ ပုတီးလံုးတစ္လံုးစီ ထိပ္တြင္ခ်ည္၍ ထိုႀကိဳးတစ္ေခ်ာင္းစီကို ၾကက္ေသြးခြက္ထဲတြင္ႏွစ္ထားၿပီး မီးေနသည္ လာေမးသူတို႔၏လက္ကို ခ်ည္ေပးေလ့ရွိၾက သည္။ မီးေနသည္လာေမးသူ ဧည့္သည္တို႔ ကလည္း အျပန္တြင္ အိမ္ရွင္၏ဝင္းထရံ တစ္ေနရာ၌ ထိုႀကိဳးကိုျပန္ခ်ိတ္ခဲ့ၿပီး ႏႈတ္မွ လည္း အိမ္ရွင္တို႔ ေဘးအႏၲရာယ္ကင္းရွင္း ပါေစဟု ဆုေတာင္းၾကရသည္။

Karenni and Its Sub-Tribes

Someone asked me the represented name of Karenni and its sub-group,s their future constructed title of all ethnic groups and possible their common ethnic language. Following diagram is drawn according to the list from “Kayah” (ကယား), published by Burmese Socialist Program Party in 1967.

Those links at the end will provide you to understand about Karenni (Red Karen) and its various groups.

Ref: Commoditization of Culture and Tourism Development in an Ethnic Community: The Case Study of Long-Necked Kayan (Padaung) in Mae Hong Son Province, Thailand by mm thinker

See these Posts also:

List of Myanmar Ethnic Groups

Kayah or Karenni

Literature on Kayan

Ma Khin Minn Zaw’s Kayan Article

Kayan (Padaung)

ဒီးကူပြဲေတာ္ေရာက္ ဧည့္သည္တစ္ေယာက္

(ဒါက Kantarawaddi Times မွာ ေဖာ္ျပလိုက္တဲ့ ေဆာင္းပါးပါ။ အေသးစိတ္ ခရီးသြားဝတၱဳပံုစံအေနနဲ႔ ေရးစရာေတြ ဆက္ေရးေပးပါဦးမယ္။ သင္ကာ)

ကရင္နီ႐ိုးရာ ဒီးကူပြဲသို႔ ေရာက္ျဖစ္လိမ့္မည္ဟု က်ေနာ္ ထင္မထားခဲ့။ သြားေတာ့ သြားခ်င္ေနမိခဲ့သည္။ တိုင္းရင္းသား ႐ိုးရာပြဲေတာ္မ်ားကို စိတ္ဝင္စားလာသည္မွာ လြန္ခဲ့သည့္ ၂ ႏွစ္ခန္႔က တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးစုမ်ား၏ ေဒသႏၲတရ အသိပညာေရးရာ (Local Knowledge) ကို ေလ့လာမိကတည္းက ျဖစ္ပါသည္။ ယခု ဆိုက္ဆိုက္ျမိဳက္ျမိဳက္ ေရာက္ခဲ့သည္။ အစဥ္အလာမပ်က္ က်င္းပၾကမည့္ ေနရာမွာလည္း ျမန္မာျပည္မွ စစ္ေၾကာင့္ ေျပးလာရျပီး ဒုကၡသည္အျဖစ္ ေရာက္ရွိေနရသည့္ သူတစ္ပါးေျမေပၚမွာျဖစ္၍ ပိုျပီး စိတ္ဝင္စားဖို႔ ေကာင္းေနသည္။

ကရင္နီ လူမ်ိဳးစုမ်ားသည္လည္း ေရွးအဆက္ဆက္ ယံုၾကည္မွတ္သားခဲ့ၾကသည့္ သမိုင္းအတိုင္း ပြဲေတာ္မ်ားရွိၾကသည္။ ယင္းတို႔အနက္ အဲဒူ (ေခၚ) ေပၚမီ (ေခၚ) ဒီးကူပြဲေတာ္သည္လည္း တစ္ခုအပါအဝင္ျဖစ္သည္။

ကယားႏွင့္ ကရင္နီ အေခၚအေဝၚ

ကယန္းလူမ်ိဳးဆိုင္ရာ စာအုပ္စာတမ္းမ်ား ပို႔စ္မွာ ကိုမ်ိဳးေဇာ္ဝင္းက ဒီလိုေမးထားပါတယ္။

သိခ်င္တာေမးပါရေစ ဘာလို႕ ကယားလို႕ေခၚသလဲဗ် ကြ်န္ေတာ္ဒီလူမ်ိဳးေတြနဲ႕ေတြ႕ရင္ သူတို႕ကိုသူတို႕ ကရင္နီ ဒါမွမဟုတ္ ကယန္းလို႕ ေျပာတာမ်ားတယ္။

သင္ကာ၏ ရွင္းျပခ်က္

ဒီလိုဗ် ကိုမ်ိဳးေဇာ္ဝင္းေရ

အဂၤလိပ္လက္ထက္ကစျပီး ကရင္နီ ေတြလို႔ ေခၚခဲ့တယ္။ ျဗိတိသွ်ေတြက ဝတ္တဲ့ အက်ႌကိုၾကည့္ျပီး ကရင္ျဖဴ၊ ကရင္နီ၊ ကရင္နက္၊ ကရင္ၾကားဆိုျပီး သတ္မွတ္ေခၚတာေၾကာင့္ျဖစ္တယ္။

ကရင္နီျပည္နယ္ဟာ အဂၤလိပ္ကိုလိုနီေခတ္မွာ လြတ္လပ္တဲ့ ၾကားနယ္ေျမျဖစ္ခဲ့တယ္။ ေတာင္တန္း ျပည္မေပါင္းစည္းေရးကိစၥမွာ ပထဝီႏိုင္ငံေရးအရ ေပါင္းစည္းေရးကို ကရင္နီျပည္နယ္ေခါင္းေဆာင္ေတြက လက္ခံခဲ့တယ္။ ေနာက္ေတာ့ ကရင္နီျပည္နယ္ကို သတ္သတ္အျဖစ္ ကယားျပည္နယ္ဆိုျပီး မဲခြဲ သတ္မွတ္ခဲ့တယ္။ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံ ဖြဲ႔သည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံ ဥပေဒ ပုဒ္မ ၁၈၀ (၁) (က) ပါ ကရင္နီျပည္နယ္ကို ပယ္ဖ်က္ျပီး ကယားျပည္နယ္လို႔ ျပင္ဆင္ ျပ႒ာန္းေပးဖို႔ ၁၉၅၀ ေဖေဖာ္ဝါရီမွာ က်င္းပတဲ့ လႊတ္ေတာ္မွာ ကရင္ျပည္နယ္ကိုယ္စားလွယ္ ဦးစိန္က အဆိုျပဳခ်က္တင္သြင္းပါတယ္။ အထူးစံုးစမ္းေရးေကာ္မတီက စံုစမ္းျပီး ၁၉၅၁ ေအာက္တိုဘာမွာ ကရင္နီကေန ကယားဆိုျပီး ေျပာင္းခဲ့ပါတယ္။

ကရင္နီေတြက ဒါဟာ ျမန္မာအစိုးရက တစ္ခ်ိန္က ကရင္နီျပည္နယ္ရဲ့ လြတ္လပ္မႈကို ျပည္ဖံုးကားခ်ခ်င္လို႔ ကယားဆိုျပီး အမည္ေျပာင္းျဖစ္တယ္လို႔ သူတို႔ရဲ့ သမိုင္းမွာ ေရးသားထားတာ ဖတ္ရပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ သူတို႔ဟာ ကယားဆိုတာကို မၾကိဳက္ဘူး။ ကရင္နီဆိုတာကိုပဲ ၾကိဳက္ပါတယ္။

ကရင္နီလူမ်ိဳးစုထဲမွာ ပါဝင္တဲ့ မ်ိဳးကြဲေတြကေတာ့ (၁) ကရင္နီ၊ (၂) ေဂခို၊ (၃) ေဂဘား၊ (၄) ကယန္း၊ (၅) ပရဲ့၊ (၆) မႏုမေနာ၊ (၇) ယင္းေဘာ္၊ နဲ႔ (၈) ယင္းတလဲ တို႔ျဖစ္ၾကပါတယ္။

ဒါဆိုရင္ ဘာေၾကာင့္ ကရင္နီ၊ ကယား၊ ကယန္းလို႔ ေထြျပားစြာ ေခၚရေၾကာင္း သိေလာက္ပါျပီ။

က်ေနာ္တို႔ ပေဒါင္လို႔ သိထားတဲ့လူမ်ိဳးေတြဟာ ကယန္းထဲမွာ ပါပါတယ္။ ဒီမွာ ထပ္ျဖည့္ေျပာခ်င္တာက သူတို႔ဟာ “ပေဒါင္”လို႔ ေခၚတာကို မၾကိဳက္ပါဘူး။ “ပေဒါင္”ဆိုတာ ရွမ္းေတြက ေပးတဲ့ အမည္ပါ။ သူတို႔ဘာသာ မွည့္ေခၚတဲ့ အမည္ မဟုတ္ပါဘူး။ သူတို႔က ကယန္းလို႔ ေခၚတာကိုႏွစ္သက္ပါတယ္။ တစ္ခါတေလ အျခားကယန္းမ်ိဳးကြဲေတြနဲ႔ ကြဲျပားေအာင္ သူတို႔ကိုယ္သူတို႔ “လည္ပင္းရွည္”၊ “ေၾကးကြင္းပတ္”လို႔လည္း ညႊန္းျပီး ေျပာတတ္ပါေသးတယ္။

အစ္မခင္မင္းေဇာ္ရဲ့ ကယန္းအေၾကာင္းေဆာင္းပါး

က်ေနာ္ျပဳစုေရးသားေနတဲ့ က်မ္းကို ရည္ညႊန္းျပီး အစ္မခင္မင္းေဇာ္ တင္ေပးတဲ့ ပို႔စ္ပါ။ က်ေနာ့္အေနနဲ႔ အစ္မခင္မင္းေဇာ္ကို အထူးပဲ ေက်းဇူးတင္ရွိပါတယ္။ က်ေနာ္အပါအ၀င္ သုေတသီအခ်ိဳ႕ဟာ ကယန္းေတြအေၾကာင္းေလ့လာရင္း ပိုမိုစိတ္၀င္စားျပီး ဒီ့ထက္ပိုလုပ္ခ်င္လာတာ ေတြ႔ရတာ ၀မ္းသာစရာပါပဲ။

အစ္မခင္မင္းေဇာ္ တင္ေပးတဲ့ ပို႔စ္ကို ဒီေနရာမွာ ဖတ္ႏိုင္ပါတယ္။