“ဘရင္တန္ တားရန္႔ရဲ႕ လူနဲ႔ ခံယူခ်က္ ခရီးသြားျခင္း”

ခရီးသြားတိုင္း ဗဟုသုတ ရသလား …။ နယူးဇီလန္ ေသနတ္သမား ဘရင္တန္ တားရန္႔ အေၾကာင္း ဖတ္ရင္း ေမးစရာ ျဖစ္လာတာပါ …။

လိုသေလာက္ ထုတ္ေျပာရရင္ အြန္လိုင္း ခရစ္ပ္တိုကာရန္စီ ကစားၿပီး ရတဲ့ ေငြနဲ႔ တားရန္႔ဟာ ကမာၻကို ၇ ႏွစ္ၾကာ ပတ္ပါသတဲ့ …။ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံက ၿမိဳ႕တစ္ၿမိဳ႕ဆိုရင္ ေရႊ႕ေျပာင္းဝင္ေရာက္လာတဲ့ က်ဴးေက်ာ္သူေတြနဲ႔ က်ိန္စာ မိေနတဲ့ ေနရာ လို႔ ေၾကညာစာတမ္းမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ အဲဒီ ေၾကညာစာတမ္းကို တားရန္႔က ဗလီ ႏွစ္ခုကို ေသနတ္နဲ႔ ဝင္မပစ္ခင္ တင္ထားခဲ့တာပါ…။ သူ ေသနတ္နဲ႔ ပစ္လို႔ လူ ၅၀ ေသၿပီး လူ ၅၀ ဒဏ္ရာ ရပါတယ္။

တားရန္႔ဟာ ခရီးေတြ ထြက္ၿပီးေနာက္မွာ အစြန္းေရာက္သူ ျဖစ္လာတယ္လို႔ သူ႔သူငယ္ခ်င္းေဟာင္းေတြက ေျပာၾကေၾကာင္း နယူးဇီလန္ သံေတာ္ဆင့္ သတင္းမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ေနာက္ေတာ့ အြန္လိုင္းေပၚက လက္ယာယိမ္း ဖိုရမ္က စာေတြ ကူးၿပီး တင္ေတာ့တာပဲတဲ့။

၂၀၁၉ မွာ ေစာင့္ၾကည့္ရမယ့္ ပဋိပကၡ ၁၀ ခု (၂)

ႏိုင္ငံတကာ ပဋိပကၡ ေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႔ (ICG) ရဲ႕ ဥကၠ႒ ေရာဘတ္ ေမာ္လီ စာရင္းျပဳစုထားတဲ့ ၂၀၁၉ ခုႏွစ္မွာ ေစာင့္ၾကည့္ရမယ့္ ပဋိပကၡ ၁၀ ခု ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒါေတြကေတာ့ ယီမင္၊ အာဖဂန္နစၥတန္၊ အေမရိကန္-တ႐ုတ္ တင္းမာမႈ၊ ေဆာ္ဒီအာေရဗ်၊ အေမရိကန္၊ အစၥေရးနဲ႔ အီရန္၊ ဆီးရီးယား၊ ႏိုင္ဂ်ီးရီးယား၊ ေတာင္ဆူဒန္၊ ကင္မရြန္း၊ ယူကရိန္းနဲ႔ ဗင္နီဇြဲလားတို႔ ျဖစ္ပါတယ္။

၆။ ႏိုင္္ဂ်ီးရီးယား

ႏိုင္ဂ်ီးရီးယားဟာ လာမယ့္ ေဖေဖာ္ဝါရီလမွာ သမၼတနဲ႔ ဖက္ဒရယ္ လႊတ္ေတာ္အမတ္ ေရြးေကာက္ပြဲရွိၿပီး မတ္လမွာ ျပည္နယ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးနဲ႔ ျပည္နယ္ လႊတ္ေတာ္အမတ္ ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပဖို႔ ရွိေနပါတယ္။ ႏိုင္ဂ်ီးရီးယား ေရြးေကာက္ပြဲေတြဟာ ပဋိပကၡျဖစ္ေလ့ရွိၿပီး လာမယ့္ ေရြးေကာက္ပြဲေတြကလည္း အလြန္ အကဲဆတ္ႏိုင္ပါတယ္။
သမၼတ မူဟာမာဒူ ဘူဟာရီနဲ႔ သူ႔ရဲ႕ အဓိကၿပိဳင္ဘက္ ဒုသမၼတေဟာင္း အာတီကူ အဘူဘာကာတို႔ အႀကီးအက်ယ္ ယွဥ္ၿပိဳင္ၾကဖို႔ ရွိပါတယ္။ ဘူဟာရီရဲ႕ အာဏာရပါတီ All Progressives Congress ပါတီနဲ႔ ဘူဟာရီ မတိုင္ခင္ ၁၆ ႏွစ္ၾကာ အာဏာရခဲ့ဖူးတဲ့ အဘူဘာကာရဲ႕ People’s Democratic ပါတီတို႔ ဆက္ဆံေရးဟာလည္း ခါးသီးေနပါတယ္။ ဘူဟာရီရဲ႕ အစိုးရက ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္အတြက္ ဘတ္ဂ်က္ ခ်ေပးဖို႔နဲ႔ လံုၿခံဳေရးကိစၥေတြကို အခ်ိန္ဆြဲေနပါတယ္။ အတိုက္အခံ ပါတီကလည္း ေကာ္မရွင္နဲ႔ လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႔ေတြကို ယံုၾကည္မႈ မရွိပါဘူး။

၂၀၁၁ ခုႏွစ္တုန္းက မဲေပးစဥ္မွာ ဆႏၵျပပြဲေတြ ျဖစ္ၿပီး တိုက္ခိုက္မႈေၾကာင့္ ႏိုင္ဂ်ီးရီးယား ေျမာက္ပိုင္းမွာ လူ ၈၀၀ ေလာက္ ေသဆံုးခဲ့ပတယ္။ ႏိုင္ဂ်ီးရီးယားမွာ ရာဇဝတ္မႈေတြ မ်ားျပားၿပီး အေထြေထြ လံုၿခံဳေရးကလည္း အားနည္းေနပါတယ္။

၂၀၁၉ မွာ ေစာင့္ၾကည့္ရမယ့္ ပဋိပကၡ ၁၀ ခု (၁)

ႏိုင္ငံတကာ ပဋိပကၡ ေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႔ (ICG) ရဲ႕ ဥကၠ႒ ေရာဘတ္ ေမာ္လီ စာရင္းျပဳစုထားတဲ့ ၂၀၁၉ ခုႏွစ္မွာ ေစာင့္ၾကည့္ရမယ့္ ပဋိပကၡ ၁၀ ခု ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒါေတြကေတာ့ ယီမင္၊ အာဖဂန္နစၥတန္၊ အေမရိကန္-တ႐ုတ္ တင္းမာမႈ၊ ေဆာ္ဒီအာေရဗ် – အေမရိကန္ – အစၥေရးနဲ႔ အီရန္၊ ဆီးရီးယား၊ ႏိုက္ဂ်ီးရီးယား၊ ေတာင္ဆူဒန္၊ ကင္မရြန္း၊ ယူကရိန္းနဲ႔ ဗင္နီဇြဲလားတို႔ ျဖစ္ပါတယ္။

၁။ ယီမင္စစ္ပြဲ

ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္မွာ ႏိုင္ငံတကာ ဥပေဒေတြနဲ႔ ကင္းလြတ္တဲ့ ေနရာျပပါဆိုရင္ ယီမင္ကို ျပရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ လူသားခ်င္း စာနာေထာက္ထားမႈ ကူညီေရး အက်ပ္အတည္း အဆိုးဆံုး ကပ္ဆိုက္ေနၿပီး တစ္စိတ္တစ္ပိုင္း အပစ္ရပ္ေရးနဲ႔ ယံုၾကည္မႈ တည္ေဆာက္ေရး မလုပ္ႏိုင္ရင္ ၂၀၁၉ ခုႏွစ္မွာ အေျခအေန ဆက္ဆိုးႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒီ အေျခမစိုက္ေအာင္ ကုလသမဂၢ အထူးကိုယ္စားလွယ္ မာတင္ ဂရစ္ဖစ္စ္ ၾကားဝင္ေပးဖို႔ ႀကိဳးစားေနတဲ့ အေျခအေနကို အဓိက တာဝန္ရွိသူေတြက ဆုပ္ကိုင္မိဖို႔ လိုပါတယ္။

ေဆာ္ဒီဦးေဆာင္တဲ့ ေလးႏွစ္ၾကာ စစ္ပြဲေၾကာင့္ ယီမင္ျပည္သူ ၁၆ သန္း အငတ္ေဘးႀကံဳေနပါတယ္။ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္မွာ ဟူသီသူပုန္ေတြဟာ ႏိုင္ငံတကာက အသိအမွတ္ျပဳထားတဲ့ ယီမင္အစိုးရကို ၿမိဳ႕ေတာ္ကေန တိုက္ထုတ္လိုက္ပါတယ္။ ေဆာ္ဒီအာေရဗ် ဦးေဆာင္တဲ့ ညြန္႔ေပါင္းအဖြဲ႔က ဟူသီသူပုန္ေတြကို တိုက္ေနၿပီး အေနာက္ႏိုင္ငံေတြကလည္း ေဆာ္ဒီဘက္က ေထာက္ခံၾကပါတယ္။

ယီမင္စစ္ပြဲအတြင္း အရပ္သား အေျမာက္အျမားလည္း ေသဆံုးခဲ့ၿပီး အငတ္ေဘး၊ ေရာဂါျဖစ္ပြားမႈေတြလည္း ခံစားေနရပါတယ္။ အေမရိကန္ ဆီးနိတ္ကေတာ့ ဒီစစ္ပြဲမွာ အေမရိကန္ ပါဝင္ပတ္သက္မႈကို တားဆီးပိတ္ပင္ဖို႔ မဲခြဲဆံုးျဖတ္ၿပီးပါၿပီ္။ ယီမင္စစ္ပြဲကို အဆံုးသတ္ဖို႔၊ အနည္းဆံုးအားျဖင့္ အဆိုးဆံုးေတြကို ေရွာင္ရွားႏိုင္ဖို႔ လိုပါတယ္။
ဥေရာပ၊ အိုမန္၊ အီရန္က ဟူသီသူပုန္ေတြကို၊ အေမရိကန္က ေဆာ္ဒီအာေရဗ်နဲ႔ UAE ကို၊ အဲဒီ ပင္လယ္ေကြ႔ ႏွစ္ႏိုင္ငံက ယီမင္ အစိုးရကို၊ ကြန္ဂရက္က အေမရိကန္ အစိုးရကို ဖိအားေတြ ေပးႏိုင္ခဲ့ရင္ ၂၀၁၉ ခုႏွစ္ထဲမွာ ယီမင္စစ္ပြဲဟာ တစ္မ်ိဳးတစ္ဖံု ေျပာင္းလဲသြားႏုိင္ပါတယ္။

ၾသစေၾတးလ်မွာ ဘဏ္ မီး႐ိႈ႕မႈကို ခိုလံႈခြင့္ ေတာင္းထားတဲ့ ဘဂၤါလီ အမ်ိဳးသား ဝန္ခံ

ၾသစေၾတးလ်ႏိုင္ငံ၊ မဲလ္ဘုန္းၿမိဳ႕ရွိ ဘဏ္တစ္ခုမွာ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္က ခိႈလံႈခြင့္ ေတာင္းခံထားသူ ျမန္မာႏိုင္ငံက လာတဲ့ ဘဂၤါလီ မြတ္စလင္ အမ်ိဳးသားတစ္ဦးဟာ လူ ေလးဦကို ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ဒဏ္ရာရေစၿပီး ၾသစေၾတးလ် ေဒၚလာ ၂ ဒသမ ၅ သန္းဖိုး ပ်က္စီးေစခဲ့တဲ့ မီး႐ိႈ႕မႈတစ္ခု က်ဴးလြန္ခဲ့ပါတယ္။

သူက အသက္ ၂၃ ႏွစ္အရြယ္ ႏူရ္ အစၥလမ္ျဖစ္ၿပီး ဘဏ္ကို မီး႐ိႈ႕ရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းက ဘဏ္ဝန္ထမ္းေတြ သူ႔ကို ဝန္ေဆာင္မႈေပးတာ ေႏွာင့္ေႏွးလို႔ ျဖစ္တယ္လို႔ မႏွစ္က ၂၀၁၇ ခုႏွစ္မွာ ထြက္ဆိုထားပါတယ္။ မဲလ္ဘုန္းၿမိဳ႕၊ စပရင္းဗီးလ္ရွိ ဓနသဟာယ ဘဏ္ခြဲမွာ ဘဏ္ဝန္ထမ္းေတြ ဝန္ေဆာင္မႈေပးတာ ေႏွးေကြးလို႔ ဆိုၿပီး ဓာတ္ဆီပံုးနဲ႔ ဘဏ္ကို ေနာက္တစ္ေခါက္ ျပန္လာကာ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္၊ ႏိုဝင္ဘာလ ၁၈ ရက္ေန႔ မနက္ ၁၁ နာရီခြဲမွာ မီး႐ိႈ႕ခဲ့တာပါ။

လူေသလူျဖစ္ အေၾကာင္းရင္း

ေစာင္႔ေရွာက္သင္႔တဲ႔ သာသနာ

ေစာင္႔ေရွာက္သင္႔တဲ႔ သာသနာ

လွေအာင္

ဒီစကားေတြက မေျပာခ်င္ပဲ ေျပာရတဲ႔ စကားေတြပါ။ ညေနက မိတ္ေဆြေဟာင္းႀကီး သင္ကာက ေခတ္သစ္ တက္ဘုန္းႀကီး ေရးလိုက္ရ လို႔ႀကဳံးဝါးေသးတယ္။ အမွန္ေတာ႔ သူလဲလူထြက္ ကိုယ္လဲလူထြက္။

ကိုယ္႔သာသနာေတာ္မွာျဖစ္ေနတာေတြကို တကယ္မရႈ႕ရက္တာပါ။ ကိုယ္ရဟန္းဝတ္ေတာ႔ ကိုယ္႔အႏုသာသနာ႔ ဆရာက ေျပာတယ္ အျမင္႔ကက်ရင္နာတယ္ကြတဲ႔။ မလုပ္ႏိုင္ရင္ မလုပ္နဲ႔။ လုပ္ႏိုင္မွလုပ္တဲ႔။ ကိုယ္လုပ္ႏိုင္သေလာက္လုပ္ခဲ႔တယ္။ မလုပ္ႏိုင္မယ္႔အခ်ိန္ မလုပ္ဘူး။

ဘုရားရွင္ကလည္း ရဟန္းတပါးအေနနဲ႔ အျပစ္မျဖစ္ရေလေအာင္ သိကၡာခ်နည္း အမ်ိဳးမ်ိဳးေပးထားေလရဲ႕။ ခုနာမည္ႀကီး ေနတဲ႔ MRTV ကိုယ္ေတာ္ကိစၥဟာ တကယ္ေတာ႔ ဒီသာသနာမွာ ဒီ႔ထက္မ်ားလာရင္မေကာင္းေတာ႔ပါဘူး သာသနာေရးအေနနဲ႔လဲ ဗဟိုဝန္ေဆာင္ ဆရာေတာ္မ်ားကို ေလ်ာက္ထားၿပီး တစ္ခုခု အေရးထားသင္႔ပါၿပီ။

ခါေရွာ့ဂီရဲ႕ ေနာက္ဆံုး ေဆာင္းပါး

တူရကီႏိုင္ငံရွိ ေဆာ္ဒီ ေကာင္စစ္ဝန္႐ံုးကို သြားေရာက္ၿပီးေနာက္ ေပ်ာက္ဆံုးသြားတဲ့ ေဆာ္ဒီ ဂ်ာနယ္လစ္ ဂ်မယ္ ခါေရွာ့ဂီ ေနာက္ဆံုးေရးသြားတဲ့ အေတြးအျမင္ …။

ေဆာ္ဒီအစိုးရကို ေဝဖန္ေလ့ရွိလို႔ အဖမ္းခံရမွာ စိုးၿပီး အေမရိကန္မွာ သြားေနတာ …။ ဝါရွင္တန္ပို႔စ္မွာ ေရးေလ့ရွိတယ္ …။ သူ အစေဖ်ာက္ခံလိုက္ရတယ္လို႔ ယူဆေနၾကတယ္ …။

ေဆာ္ဒီအစိုးရလည္း ဖိအားေပးခံေနရတယ္ …။ သူ ေကာင္စစ္ဝန္႐ံုး သြားတာက လက္ထပ္ဖို႔ လိုအပ္တဲ့ စာရြက္စာတမ္းေတြ သြားယူတာ …။

Jamal Khashoggi: What the Arab world needs most is free expression

တူရကီနိုင်ငံရှိ ဆော်ဒီ ကောင်စစ်ဝန်ရုံးကို သွားရောက်ပြီးနောက် ပျောက်ဆုံးသွားတဲ့ ဆော်ဒီ ဂျာနယ်လစ် ဂျမယ် ခါရှော့ဂီ နောက်ဆုံးရေးသွားတဲ့ အတွေးအမြင် …။

ဆော်ဒီအစိုးရကို ဝေဖန်လေ့ရှိလို့ အဖမ်းခံရမှာ စိုးပြီး အမေရိကန်မှာ သွားနေတာ …။ ဝါရှင်တန်ပို့စ်မှာ ရေးလေ့ရှိတယ် …။ သူ အစဖျောက်ခံလိုက်ရတယ်လို့ ယူဆနေကြတယ် …။

ဆော်ဒီအစိုးရလည်း ဖိအားပေးခံနေရတယ် …။ သူ ကောင်စစ်ဝန်ရုံး သွားတာက လက်ထပ်ဖို့ လိုအပ်တဲ့ စာရွက်စာတမ်းတွေ သွားယူတာ …။

Jamal Khashoggi: What the Arab world needs most is free expression