e-Books

စိတ်ဝင်စားစရာ ဘာသာရေးနဲ့ ရှေးဟောင်းစာအုပ်တချို့ကို ဝေမျှထားတဲ့ အဖြူရောင်မေတ္တာဆိုတဲ့ ဆိုဒ်ပါ။ စိတ်ဝင်စားသူတွေအတွက် လက်တို့လိုက်ပါတယ်။

မြန်မာစာအုပ်များ Click Here

အင်္ဂလိပ်စာအုပ်များ Click Here

ရယ္ျခင္းၾကီးသံုးပါး

သံုးပါးတသီး၊ ရယ္ျခင္းၾကီးကား၊ ဇနီးအိမ္ရွင္၊ မိမိလင္လည္း၊ ခ်စ္ခင္ေသာအား၊ သမီးသားကို၊ ပိုက္ဖ်ားအားရမ္း၊ ခ်ီရႈတ္နမ္းေသာ္၊ မယ္၀မ္းကေမြး၊ သူမ်ားေသြးကို၊ အေလးတျမတ္၊ သင့္သားမွတ္၍၊ လွည့္ပတ္ဖက္ခ်ီ၊ နမ္းေလျပီဟု၊ မထီမေလး၊ အသြမ္းေသြး၍၊ အေ၀းမ်က္ကြယ္၊ မယားရယ္၏။

ငါ့လယ္ငါ့ယာ၊ ငါ့ေျမတာဟု၊ ဥစၥာခင္မင္၊ ဆိုျပန္လွ်င္လည္း၊ အရွင္မဲ့ပါ၊ ငါတို႔မွာကား၊ ကမာၻမေက်၊ မခ်င္းေန၏၊ ေအာက္ေသြယြင္းယို၊ သင္တို႔ကိုယ္မွ၊ လိုမပိုင္ဘဲ၊ ဖြယ္သရဲဟု၊ က်ိန္ဆဲေသာႏွယ္၊ ေျမကရယ္၏။

ငါ့၀ယ္ငါ့ေရႊ၊ ငါ့ေၾကးေငြဟု၊ စိတ္ေစၾကည္သာ၊ ဆိုျပန္ပါလည္း၊ ၾကမၼာေဆာ္တိုက္၊ ေကာင္းေတာ္ခိုက္ကို၊ ဧည့္ဆိုက္မွ်သာ၊ တည္းခိုပါရွင္၊ ငါးျဖာရန္သူ၊ ယူလွည့္တို႔ပါ၊ ေသမင္းခြာလည္း၊ သင့္ရာအေလ်ာက္၊ တို႔ေရာက္သည္ပင္၊ တို႔အရွင္လွ်င္၊ ျဖစ္ခ်င္လြန္းလွ၊ လြန္မင္းစြဟု၊ ေဒါသခ်ီခ်ယ္၊ ေရႊေငြရယ္သည္၊ သံုးသြယ္ရယ္ေဆး ပ်က္သြမ္းေသြး။

စိႏၲေက်ာ္သူဦးၾသ

ၾသ၀ါဒထူးပ်ိဳ႕ – ၁၅

အဖြင့္

“ပိုက္ဖ်ားအားရမ္း” မွာ “အား”ဆိုတာ အားရပါးရ၊ လိုလိုခ်င္ခ်င္လို႔ ဆိုပါတယ္။

“ေအာက္ေသြယြင္းယို”၌ “ေအာက္”မွာ ကုန္လြန္ပ်က္စီးျခင္း အနက္ကို ဆိုလိုပါသည္။

ဤလကၤာမွာ ဗုဒၶ၀ါဒ က်မ္းထြက္ အလိုျဖစ္သည္။

သေရာ္စာ Satire နဲ႔ ဟာသအမည္း Black Humor

သေရာ္စာ Satire နဲ႔ ဟာသအမည္း Black Humor

ေရးသူ – ေဒါက္တာခင္ေမာင္ညိဳ

(သင္ကာ၏ မွတ္ခ်က္။ ။ (၁) `ျမန္မာဘေလာ့ကာ (မူရင္းသတ္ပံုအတိုင္း) တို႔၏ တစ္ေထာင့္တစ္ညပံုျပင္မ်ား´ ဆိုသည့္ ဘေလာ့ဂ္တစ္ခုေပၚလာခဲ့သည္။ စတင္ တင္စကပင္ ဖတ္လိုက္ရသည္။ နည္းနည္းေလးၾကာမွ ပြထလာသည္။ သေရာ္စာေရးဟန္ျဖင့္သြားလိုသည္ဟု ယူဆရေသာ္လည္း သေရာ္စာအဆင့္မေရာက္ဘဲ အပုပ္ခ်စာျဖစ္သြားရသည္ဟု ျမင္မိသည္။ အက်ိဳးဆက္အေနျဖင့္ အေရးခံရသူအဖို႔ အက်ိဳးမမ်ားဘဲ အဆိုးျဖစ္ကာ ဘေလာ့ဂ္ပိတ္သြားရျခင္းပင္။ ထို႔ျပင္ လတ္တေလာတြင္ မ်ိဳးဆက္သစ္ ျမန္မာဘေလာ္ဂါတစ္ေယာက္ ဆံုးရံႈးသြားျပီး ေနာက္တက္လာမည့္ ဘေလာ္ဂါေလးမ်ားကို ေျခခ်ဳပ္လိုက္သလို ျဖစ္သြားျခင္းပင္။ ယင္း ၁၀၀၁ ကို တံု႔ျပန္ေသာအားျဖင့္ `လူတတ္ၾကီး 88´ဟူ၍ ဘေလာ့ဂ္ ထပ္ထြက္ေပၚလာပါသည္။ ယင္းဘေလာ့ဂ္ အေရးအသားသည္လည္း သေရာ္စာ မေျမာက္လွပါ။ ကေဘာက္တိ ကေဘာက္ခ်ာ ႏိုင္သည္။

သေရာ္စာသည္ အေရးခက္ပါသည္။ ကလိထိုးျပီးရယ္ရတာမ်ိဳးလည္း မဟုတ္၊ အမွန္တရားကို ဆြဲတင္လြန္းအားၾကီးသျဖင့္ ခံရသူအဖို႔လည္း မခ်ိသြားျဖဲ၊ ဖတ္ရသူအဖို႔လည္း ဘ၀င္က်သည့္စာမ်ိဳး ျဖစ္ပါသည္။ ျမန္မာ ဘေလာ္ဂါမ်ားထဲတြင္ သေရာ္စာ အေရးပိုင္သူ၊ ေရးတတ္သူမ်ားမွာ စိတ္ထဲေပၚသမွ် လွ်ပ္တျပက္ ေကာက္ေျပာရရင္ ကလူသစ္၊ ကိုေမာင္ဒိုင္း ႏွင့္ ေနာက္တက္ဘေလာ္ဂါထဲတြင္ ကိုရင္ညိန္း တို႔ျဖစ္ပါသည္။ ၾကိဳၾကားေရးေလ့ရွိသူမွာ တာ၀တႎသာတုတ္ၾကီးျဖစ္ပါသည္။ ကိုလွ်ာရွည္ႏွင့္ ကိုေျပာင္ရွည္ကိုမူ သေရာ္စာဘေလာ္ဂါအျဖစ္သာမက၊ ျမန္မာဘေလာ့ဂ္ေလာကတြင္ တစ္ဦးတည္းေသာ ေခတ္ျပိဳင္မရွိ ျပဇာတ္ဆရာဘေလာ္ဂါဟု က်ေနာ္ သတ္မွတ္ပါသည္။ သေရာ္စာဘယ္လိုေရးသလဲဟု ဘေလာ့ေပၚတြင္ အလြယ္ၾကည့္ခ်င္ပါက သူတို႔ထံသြားပါဟု ညႊန္းလိုပါသည္။

(၂) သေရာ္စာဆိုလွ်င္ ဦးပုည၊ အခ်ဳပ္တန္းဆရာေဖတို႔မွအစ ေမာင္ထင္၊ ေသာ္တာေဆြ၊ မာေဂ်၊ ဂ်က္ (ကြန္းျခံကုန္း) မွအလယ္ ေနာက္ဆံုး ဘေလာ္ဂါကိုရင္ညိန္းတို႔အထိ အလြတ္မေပးတတ္ေသာ က်ေနာ္သည္ အလ်ဥ္းသင့္စြာပင္ ရန္ကုန္ေရာက္ခိုက္ စာအုပ္စင္ အေမႊတြင္ ေဒါက္တာခင္ေမာင္ညိဳ၏ သေရာ္စာအေၾကာင္း ေဆာင္းပါးကိုေတြ႔၍ ကူးယူလာခဲ့ပါသည္။ သေရာ္စာ အမ်ိဳးအစားအခ်ိဳ႕ကို အက်ဥ္းခ်ဳပ္ ေလ့လာႏိုင္ပါသည္။ က်ေနာ့္အထင္တြင္ ေဒါက္တာခင္ေမာင္ညိဳသည္ ယခင္ စာေပဗိမာန္ထုတ္ သေရာ္စာ စာတမ္းမ်ား စာအုပ္ကို ကိုးကားေရးသည္ဟု ယူဆပါသည္။ သို႔ေသာ္ ေဒါက္တာခင္ေမာင္ညိဳက အညႊန္းေပးထားသည္ကို မေတြ႕ရပါ။)

တစ္ရက္မွာ လူငယ္တစ္ဦး အိမ္ကိုေရာက္လာျပီး ကြ်န္ေတာ့္ကိုေမးတယ္။

`ဆရာမာေဂ်ရဲ့ စာက ရယ္ရတယ္။ အဲဒါ ဟာသစာေပပဲလား ဆရာ´

တကယ္ေတာ့ ကြ်န္ေတာ္က စာေပနယ္မွာ ဆရာေဇာ္ေဇာ္ေအာင္တို႔ တကၠသိုလ္ မင္းေမာ္တို႔လို မကြ်မ္းက်င္ပါ။ သို႔ေသာ္ မိမိဖတ္ဖူးတဲ့ ဗဟုသုတထဲမွ ေဆြးေႏြးမိတယ္။

`ေမာင္ကိုယုတို႔ အရင္ေခတ္ကေပါ့ေလ၊ ခုေခတ္ဆရာမာေဂ်တို႔ ေရးတာေတြဟာ ဟာသထက္ သေရာ္စာပံုစံေတြျဖစ္တယ္´လို႔ ေျပာျပမိတယ္။

`ကြ်န္ေတာ္က သေရာ္စာဆိုတာ သူမ်ားကို နစ္နစ္နာနာ ေရးတဲ့စာေတြလို႔ ထင္ေနတာ´

`တစ္ဖက္သားကို နစ္နစ္နာနာျဖစ္ေအာင္ ေရးတတ္တာေတြလည္း ရွိပါေသးတယ္။ ဒါကို Juvenalian (bitter) အေရးအသားလို႔ေခၚတယ္။ သူမၾကိဳက္တာကို ေရးတာပဲ။ ဒါက တစ္ခါတစ္ခါ တရားစြဲခံရတတ္တယ္´

`သေရာ္တယ္ဆိုတာ ေနာက္တာထက္ ပိုမလားပဲ။´

ေနာက္တယ္ဆိုတာ ခ်စ္ခင္တာပါေသးတယ္။ သေရာ္တာကေတာ့ လူေတြရဲ့ အျပဳအမူကို မၾကိဳက္လို႔ သေရာ္တာပဲရွိတယ္။ စာေရးဆရာ အခ်င္းခ်င္းလည္း သူတို႔ေရးတဲ့စာကို သေရာ္တာေတြရွိတယ္။

မၾကိဳက္တာေတြကို တိုက္ခိုက္ေျပာဆိုတာပဲ၊ တိုက္ရိုက္ၾကီးေတာ့ မဟုတ္ဘူးေပါ့။

သေရာ္တယ္ဆိုတဲ့ Satire မွာ ေစတနာ အျပည့္အ၀ ပါတယ္လို႔ဆိုတယ္။ သူက လူေတြရဲ့ မမွန္ကန္တဲ့ (ဟန္ေဆာင္) အျပဳအမူေတြ၊ ေလာဘေတြ၊ ကိုယ့္ဘက္ကိုယ္ယက္တာမ်ိဳးေတြ ၾကြား၀ါတာေတြ အာဏာျပတာေတြကို ႏွိပ္ကြပ္ခ်င္တဲ့ အေရးအသားေတြ အမ်ားၾကီးပါတယ္။ ယေန႔စာေပေတြမွာ ဒီလို အေရးအသားတခ်ိဳ႕ကို ေတြ႕ေနရေသးတယ္။

ဂႏၳ၀င္ထဲမွာလည္း ေတြ႕ရတယ္။ ဒါေပမဲ့ အခ်ိဳ႕ သေရာ္စာေတြက်ေတာ့ လူေတြရဲ့ ဟာသဆန္တဲ့ ဘ၀ေတြကို ေဖာ္က်ဴးတာေတြ ပါ၀င္ေလ့ရွိတယ္။ သေရာ္စာအမ်ားစုကေတာ့ စာေပနယ္မွာ ေနရာရတယ္။ ႏိုင္ငံတိုင္းလိုလိုမွာ သက္ဆိုင္ရာ သေရာ္စာေလးေတြေတာ့ရွိတယ္။

လူေတြရဲ့ က်င့္ၾကံေနထိုင္မႈကို ဟာသရႈေထာင့္က ျမင္တာမ်ိဳးဆိုတဲ့ သေရာ္စာေတြရွိသလို တကယ့္ကို ခါးသီးတဲ့ပံုစံ Bitter နဲ႔ေရးတာေတြလည္း ရွိတယ္။

****

သေရာ္စာကို ႏွစ္မ်ိဳးခြဲထားတယ္။ တစ္မ်ိဳးက Horatian (Mild) ျဖစ္ျပီး ေနာက္တစ္မ်ိဳးက Juvenalian (Bitter) နဲ႔ ေရးတာမ်ိဳးျဖစ္တယ္။ သမိုင္းကို ျပန္ၾကည့္ရင္ ေရွးေရာမစာေရးဆရာ ႏွစ္ဦးျဖစ္တဲ့ Horace နဲ႔ Juvenal တို႔က သေရာ္စာေတြကို တစ္ေခတ္အေနနဲ႔ ထူေထာင္ခဲ့တယ္လို႔ဆိုတယ္။

Horace က ညင္သာတဲ့ စာလံုးေတြနဲ႔ ေလွာင္ေျပာင္ေရးသားတယ္။ ဒါကို (Mild) လို႔ဆိုတယ္။ Juvenal ကေတာ့ ခါးသီးနာက်ည္းစြာ (Bitter) နဲ႔ ေရးသားတယ္။ ဦးပုညရဲ့ `ဆံထံုးေတာ္ၾကီး၊ တမာသီးနဲ႔၊ ခါးစီး၀တ္လဲ၊ ခ်ဳပ္စျပဲကို၊ တည္းအပ္ႏွင့္တြယ္၊ လူျမင္သမွ် စိတ္ပ်က္ေအာင္လွပါတဲ့ မေရသည္´ ဆိုတာမ်ိဳးဟာ အေပ်ာ့စား သေရာ္စာ Horatian (Mild) ျဖစ္တယ္လို႔ ယူဆႏိုင္တယ္။

ဦးၾကီးရဲ့ ဆယ္အိမ္မင္းစည္းစိမ္မွာ `စည္းစိမ္ၾကီးပါဘိ၊ ငရုတ္သီးေတာင့္ကိုင္၊ ႏွစ္ေယာက္ကယ္ထိုင္´ဆိုတာမ်ိဳးကိုလည္း ေလ့လာႏိုင္ပါတယ္။ အခ်ဳပ္တန္းဆရာေဖရဲ့ `မိပစ္လို႔ ဖေရွာင္ေသြ၊ ဂြေကာင�
�ေတြ ေခြးျဖစ္ေပါ့ဗ်ိဳး´ဆိုတာကေတာ့ အျပင္းစား သေရာ္စာ Juvenalian (Bitter) နဲ႔ ေရးတာမ်ိဳးုျဖစ္တယ္။

၄၀၀ ဘီစီေလာက္က အရစၥတိုဖိန္းက ဂရိလူမႈအသိုက္အ၀ိုင္းကို သေရာ္တဲ့စာထြက္တယ္။ ၁၅၀၀ ခုႏွစ္မ်ားက ဖရန္းဆြာရာ ဘယ္လီယာက ျပင္သစ္ႏိုင္ငံေရးကို သေရာ္ခဲ့တယ္။ နစ္ကိုလိုင္း ဂိုေဂါကလည္း သူ႕ရဲ့ ၀တၱဳနဲ႔ ျပဇာတ္ေတြမွာ ၁၈၀၀ ခုႏွစ္မ်ားဆီက ရုရွားေတြအေၾကာင္းကို သေရာ္ထားတယ္။ သေရာ္စာေတြရဲ့ ေခတ္ေကာင္းကေတာ့ ၁၆၀၀ ခုႏွစ္ေႏွာင္းပိုင္းေတြနဲ႔ ၁၇၀၀ ခုႏွစ္မ်ားက အဂၤလိပ္စာေပေတြမွာ ေတြ႕ရတယ္။ စာေရးဆရာေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားရဲ့ သေရာ္စာေတြကို အဲဒီေခတ္မွာ ေတြ႕ရတယ္။ ဥပမာ အလက္ဇန္းဒါးပုပ္ရဲ့ The Dunciad ဆိုရင္ ပ်က္စီးေနတဲ့ ယဥ္ေက်းမႈ (စာေပနဲ႔ ပညာေရး) ကို အထိကထားကာ သေရာ္ထားတာျဖစ္တယ္။

တကယ္ေတာ့ အေကာင္းဆံုးေသာ သေရာ္စာဟာ ဂြ်န္နသန္ဆြစ္ရဲ့ ဂလီဗားခရီးစဥ္သြား (Jonathan Swift’s Guliver’s Travels) ပဲ ျဖစ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒါကို ကေလးစာေပအေနနဲ႔ လက္ခံထားၾကတာျဖစ္တယ္။ တကယ္ေတာ့ Jonathan Swift ဟာ အဂၤလိပ္ႏိုင္ငံေရး၊ သိပၸံနဲ႔ လူမႈေရးဆိုင္ရာအေၾကာင္းအရာမ်ားစြာကို သေရာ္ထားတာျဖစ္တယ္။

အေမရိကန္ကာတြန္းဆရာျဖစ္တဲ့ Al Capp, Jules Feiffer, Walt Kelly နဲ႔ Garry Trudean တုိ႔ဟာ သေရာ္စာေတြနဲ႔ ထင္ရွားလာၾကတာျဖစ္တယ္။ ရုပ္ရွင္နယ္ေတြမွာလည္း သေရာတဲ့ ရုပ္ရွင္ေတြရွိတယ္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက Preston Sturges ဆိုရင္ သေရာ္ထားတဲ့ ရုပ္ရွင္မ်ားကို ရိုက္ကူးခဲ့သူျဖစ္တယ္။ ျမန္မာရုပ္ရွင္ေတြထဲမွာ သာဓုရဲ့ ဗိုလ္ကာတြန္းဟာ အင္မတန္ၾကီးၾကီးမားမားသေရာ္ထားတဲ့ ရုပ္ရွင္ျဖစ္တယ္။ `ဧည့္သည္´နဲ႔ `အၾကင္တို႔လင္မယား´ဟာလည္း လူမႈေရး သေရာ္ထားတဲ့ ရုပ္ရွင္ပါပဲ။

စစ္ၾကိဳေခတ္က သေရာ္စာပီပီျပင္ျပင္ေရးတဲ့ အထဲမွာ သတိထားမိတာကေတာ့ ကုသပဲ ျဖစ္တယ္။ စစ္ျပီးေခတ္မွာထြက္လာတဲ့ ေမာင္ထင္ရဲ့ `ငဘ´ဟာ သေရာ္စာ စစ္စစ္ျဖစ္တယ္။ ေသာ္တာေဆြ၊ ေအာင္ျမင့္ (တင့္တယ္) တို႔ဟာလည္း သေရာ္စာေတြ မ်ားစြာ ေရးခဲ့ပါတယ္။ စစ္ကိုင္းဦးဘိုးသင္းရဲ့ `ဖာတစ္လံုးေခါင္းက်ား´ဟာလည္း သေရာ္စာပါပဲ။

ဒီေန႔ရံုးအားေနတဲ့ အတြက္လည္း ကြ်န္ေတာဟာ ဟာအုပ္ေတြရွာျပီး သူ႔ကို ရွင္းျပတာျဖစ္တယ္။ သူက ကဗ်ာေတြထဲက သေရာ္စာေတြကိုလည္း ေမးတယ္။ စာေပဟာ တကယ္ေတာ့ ကဗ်ာေတြကေန စတာျဖစ္လို႔ ကဗ်ာေတြထဲမွာ သေရာ္စာေတြ အမ်ားၾကီးရွိေၾကာင္း ေျပာျပခဲ့တယ္။ ဦးၾကီးတို႔ ဦးေဆာင္းတို႔ ဦးပုညတို႔ စာေတြမွာ အမ်ားအျပားေတြ႔ရေပမယ္။

သေရာ္စာေတြဟာ အက်ိဳးျပဳဖို႔အတြက္ ေရးတာခ်ည္းပဲလား။

ဒီအေမးဟာ အေတာ္ေျဖရခက္တယ္။ အေနာက္တိုင္းမွာလည္း ၁၉၀၀ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္းေတြမွာ ဒီျပႆနာေတြ ရွိလာတယ္။ ဘယ္သူ႔ကိုမွ အက်ိဳးမျပဳဘဲ အျမင္ကပ္လို႔ မိမိကေလာင္ကို အင္အားျပဖို႔ေရးတဲ့ သေရာ္စာပံုစံေတြ အမ်ားၾကီး ရွိလာတယ္။ ျမန္မာဂ်ာနယ္ေခတ္မွာ အေတာ္မ်ားလာတာကို ေတြ႔ရတယ္။

အဂၤလိပ္စာေပမွာ ၾကည့္ရင္ In the mid- 1900’s, black humor largely replaced traditional satire. Black humor criticizes human behavior but offers no hope for reform လို႔ ေတြ႕ရမွာပဲ။

ဒီေနရာမွာ သေရာ္စာဆိုတဲ့ စကားကို မသံုးေတာ့ဘူး။ ဟာသအမည္း (Black Humor) လို႔ သံုးတယ္။ ဒီလိုစာမ်ိဳးဟာ တစ္စံုတစ္ခုကို ေကာင္းေအာင္ျပဳျပင္လိုတဲ့ ဆႏၵနဲ႔ ေရးတာ မဟုတ္ဘူး။ သက္သက္မဲ့ အျပစ္တင္ ေ၀ဖန္တာမ်ိဳးပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ ဟာသအမည္းဟာ စာေပမွာ မေကာင္းဆိုး၀ါးလို႔ ယူဆတယ္။

`ဒီလိုေရးတဲ့လူေတြ စိတ္ေရာဂါနဲ႔ ဆိုင္သလားဆရာ။´

`ဘုန္းၾကီးေက်ာင္းသား ထမင္းစားပြဲ ၀င္ထိုင္သလိုေပါ့။ ၀က္သားတံုးတစ္တံုးကို ပါးစပ္မွာကိုက္တယ္။ ပန္းကန္ထဲတစ္တံုး ထည့္တယ္။ ေနာက္ ၀က္သား ထည့္ထားတဲ့ ပန္းကန္ကို လက္နဲ႔ အုပ္ထားတယ္။ ေနာက္တစ္ပန္းကန္ကို လက္ညိွဳးထိုးျပီး အဲဒါ ငါ့ဟာလို႔ ေျပာတဲ့လူေတြလိုပါပဲ။ သူမ်ားေတြ စာေပနယ္မွာ ၀င္လာမွာ ေၾကာက္တယ္။ ရွိေနတဲ့သူေတြကိုလည္း ေကာ္ထုတ္ခ်င္သူေတြေပါ့။ အတၱေတြပါပဲ။´

`သူတို႔စာေတြဟာ သူတပါးကို ေစာ္ကားတယ္ဆိုတာ သေရာ္စာ မဟုတ္ဘူးေပါ့။´

`ေအးေပါ့ကြာ၊ ဒီေတာ့ ဟာသအမည္း (Black Humor) ဟာ ရိုးရာ သေရာ္စာေတြကို ဖံုးလႊမ္းသြားေလျပီပဲ၊ ၀မ္းနည္းစရာပဲ။´

Global Warming?